De Europese steur behoort tot de familie van de steuren (Acipenseridae) en komt maar heel weinig in Nederland voor.

Herkenning

De Europese steur heeft een langwerpig lichaam met donkerbruine tot donkergroene flanken en vijf rijen knobbelvormige huidplaten. De rij op de flank heeft 24-40 grote knobbels. De soort heeft een spitse kop met een lange snuit en een uitstulpbare onderstandige bek. Tussen de snuitpunt en de bek bevinden zich vier bekdraden. De staartvin is asymmetrisch, met een lange bovenkant. De steur is de grootste vis in het Rijnsysteem. De maximale lengte is circa 5 meter.

Met zijn dino-achtige uiterlijk is de steur eenvoudig herkenbaar. Toch is het problematisch een steur in het veld goed te identificeren. In Nederland worden als gevolg van uitzettingen namelijk een aantal uitheemse steursoorten aangetroffen die determinatie moeilijk maken. Het gaat om sterlet (56-71 kleine beenplaten op flank), diamantsteur (stompe kop en bekdraden dichter bij koppunt dan bek), Siberische steur ( 32-60 kleine beenplaten op flank), spitskopsteur (26-43 beenplaten op flank met hiertussen onregelmatig geplaatste kleine beenplaten). De Atlantische steur komt in Nederland niet voor, maar heeft hier waarschijnlijk wel geleefd. Deze steur is op het oog niet of nauwelijks te onderscheiden van de Europese steur.
 

Ecologie

Voortplanting

Voor de voortplanting trekken de dieren in het voorjaar vanuit de zee de rivieren op waarbij vele honderden kilometers kunnen worden afgelegd. De paai geschied in diepe snelstromende delen op een bodem bestaande uit grof grind en stenen. Mannelijke dieren nemen om de twee jaar deel aan de voortplanting vanaf een leeftijd van 9 tot 13 jaar en vrouwelijke dieren om de vier jaar vanaf een leeftijd van 13 tot 18 jaar. De Europese steur paait in het Duitse deel van de benedenloop van de Rijn, net over de grens met Nederland. Vrouwtjes kunnen wel 1.500.000 eitjes in een legsel hebben.

Levenswijze

Steuren zijn anadrome trekvissen, ze trekken vanuit de zee naar het zoetwater om te paaien. De jonge steuren zakken als ze ongeveer anderhalf jaar oud zijn de rivier af om op te groeien in het estuarium waarna ze uitzwerven over de kustwateren. Hier voeden ze zich met kreeftachtigen, wormen, schelpdieren en vissen die ze opsporen met behulp van de bekdraden. Steuren worden erg oud; tot wel 70 jaar.

Verspreiding

Oorspronkelijk kwam de Europese steur voor in de meeste Europese kustwateren, met uitzondering van de Baltische Zee en Oostzee en de hierop uitmondende grote rivieren. Tegenwoordig is de Gironde in Frankrijk de enige rivier waar nog Europese steur voorkomt, in de andere gebieden is de soort uitgestorven.

In Nederland leefde de soort langs de Noordzeekust, in de Waddenzee, de Zuiderzee en in de grotere rivieren (Rijn, Maas, IJssel, Eems, Schelde) en hun estuaria.

Bedreiging en bescherming

De Europese steur is zeer ernstig bedreigd. Naar schatting zijn er minder dan 750 volwassen exemplaren in het wild over. De Europese steur is aan het begin van de 20e eeuw uit de Nederlandse rivieren verdwenen door een combinatie van visserijdruk en grootschalige riviernormalisaties waardoor de paai- en opgroeigebieden verdwenen. Hoewel er in Nederland niet specifieke op steur gevist werd, werd deze zowel bij de zalmvisserij op de rivieren als bij de boomkorvisserij op zee regelmatig aangeland. Op 25 juli 1952 is in de Waal bij Tiel de laatste steur in Nederlands zoet water gevangen. Deze woog 150 kg en was 2,6 m lang.

Om te onderzoeken of de Europese steur nog een toekomst heeft in de Rijn werden in 2012 bij wijze van experiment 47 jonge steuren van circa 70 cm lang uitgezet in de Waal bij Nijmegen en de Nieuwe Maas bij Rotterdam. Deze dieren waren afkomstig uit een kweekprogramma met dieren uit de Gironde delta in Frankrijk. Inmiddels zijn meerdere uitzettingen gedaan (2015, 2023 en 2024). Van de uitgezette dieren is inmiddels vastgesteld dat een deel de Noordzee succesvol weet te bereiken via de Nieuwe Waterweg.

De terugkeer van de Europese steur in Nederland is niet alleen belangrijk voor het Rijnsysteem, maar ook voor het voorbestaan van de soort in Europa. Op dit moment zijn alleen nog wilde steuren te vinden in het Gironde systeem en is nergens meer sprake van natuurlijke voortplanting. Een uitbreiding van de huidige verspreiding met het Rijnsysteem zou een aanzienlijke risicospreiding betekenen voor de soort en daardoor de kans op overleven voor de Europese steur vergroten.

De Europese steur is internationaal beschermd middels de Conventie van Bern (Bijlage 2) en de Europese Habitatrichtlijn (bijlage II en IV). De soort is tevens opgenomen in de Nederlandse Wet Natuurbescherming.

RAVON werkt samen met ARK Rewilding, Sportvisserij Nederland, Diergaarde Blijdorp en WWF NL aan de herintroductie van de steur.