De Russische rattenslang kan erg groot worden (tot max. 2,50 m). De soort is in 1994 in Nederland geïntroduceerd nabij Vliegveld Eelde.

Herkenning

De Russische rattenslang is een zeer forse, niet-giftige wurgslang die een lengte kan bereiken van maximaal 2,5 meter, maar in Nederland meestal kleiner blijft. De slang is bijna geheel zwart van kleur met een dunne, grillige gele of witte bandering. Deze banden staan wat uit elkaar en bij de nek verandert de tekening in grillige vlekken. Sommige volwassen exemplaren zijn deels of geheel effen okergeel van kleur. Juvenielen zijn altijd bont getekend.

Ecologie

Voortplanting

Om meer inzicht in de voortplantingsbiologie van deze exoot te krijgen heeft RAVON hiernaar gericht onderzoek uitgevoerd. Verschillende composthopen, waarin slangeneieren kunnen worden uitgebroed, zijn op de aanwezigheid van eischalen onderzocht. Daarbij zijn zowel legsels van Russische rattenslang als van ringslang aangetroffen. In totaal zijn in 2014 en 2015 286 eieren van de Russische rattenslang gevonden. Opvallend was het bijzonder hoge uitkomstpercentage.

Levenswijze

De soort lijkt weinig kieskeurig wat leefgebied betreft: bossen, bosranden, houtwallen, tuinen, erven en allerlei ruige vegetaties behoren tot zijn leefgebied. Ze kunnen goed klimmen en zijn dus in staat om huizen en schuren binnen te dringen op jacht naar knaagdieren.

Verspreiding

In 1994 zijn de eerste exemplaren van deze exoot in Drenthe waargenomen langs de taxibaan van vliegveld Eelde, in tuinen naast het vliegveld en bij de bloemenveiling in Eelde, ten noordoosten van het vliegveld. De waarnemingen in Eelde en omstreken zijn verspreid over 10 kilometerhokken, waarvan bijna 60% zich bevindt binnen 250 meter van de locatie van uitzetting. In de NDFF is nog een vijftal waarnemingen van de soort elders uit Nederland opgenomen. Aangezien deze waarnemingen zo ver afliggen van de populatie in Eelde en steeds één individu betreffen, gaan we ervan uit dat deze niet bij de populatie behoren. Dit zijn hoogstwaarschijnlijk ontsnapte of losgelaten terrariumdieren.

Bedreiging en bescherming

De gevolgen van vestiging van de Russische rattenslang op onze inheemse slangen (ringslang, gladde slang en adder) is onbekend. In Eelde maken ringslang en rattenslang momenteel gebruik van dezelfde habitat en gebruiken dezelfde composthopen voor de voortplanting. De soort is een exoot en er is 1 rapport verschenen waarin wordt ingegaan op de mogelijke risico’s die deze soort met zich meebrengt (klik hier). Het risiconiveau van deze soort is ingeschat als matig. De soort staat daarmee op de Waarschuwingslijst. De soort kan een risico betekenen voor de inheemse biodiversiteit en ecosystemen. Het stadium waarin de invasie zich bevindt, wordt in de risicoanalyse aangeduid als “Geïsoleerde populatie”. 

Monitoring en trends

Vooralsnog zijn geen trends bekend. 

Het blijft belangrijk om waarnemingen van deze soort door te geven via Waarneming.nl of Telmee.nl.