Nieuwe veldgids onthult verborgen rijkdom van onze kustwateren
RAVON presenteert de meest complete gids ooit over de vissen die aan de Nederlandse kust leven
De Nederlandse kustwateren zijn rijker, dynamischer en verrassender dan velen denken. Toch blijft de wereld onder de golven voor de meeste mensen onbekend terrein. Met de Veldgids Kustvissen brengen RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) en KNNV Uitgeverij daar verandering in. Dit gloednieuwe boek beschrijft 189 soorten kustvissen uit 70 families, met gedetailleerde foto’s, herkenningskenmerken en informatie over gedrag en leefgebied.
Een gids met een missie
Na jaren van veldwerk, onderzoek en samenwerking is hiermee een standaardwerk ontstaan dat de biodiversiteit van onze kust toegankelijk maakt voor iedereen die met vissen werkt of er simpelweg door gefascineerd is. De veldgids is meer dan een determinatieboek; het is een instrument om de kennis over onze kustnatuur te verdiepen. De kustzone – waar zoet en zout elkaar raken – is een van de meest dynamische ecosystemen van Nederland. Door klimaatverandering, veranderend landgebruik en natuurherstelprojecten verschuiven leefgebieden en verspreidingsgrenzen razendsnel.
Volgens Mark Groen, visonderzoeker bij RAVON en een van de auteurs, helpt de gids om de veranderingen in onze natuur beter te begrijpen: “Wie soorten beter leert kennen, krijgt oog voor de veranderingen in onze natuur. Deze gids helpt om dat verhaal te zien en te begrijpen.”
De gids bundelt decennia aan veldonderzoek en de inzet van talloze vrijwilligers. De honderden foto’s in natuurlijke kleuren en habitats, samen met gedetailleerde illustraties, tonen de diversiteit aan grondels, spieringen, platvissen en andere kustsoorten die vaak onopgemerkt blijven.
De Noordzee in beweging
De Noordzee is een buitengewoon divers ecosysteem, met habitats die variëren van zandbanken en slibgronden tot oesterbanken, scheepswrakken en windmolenparken. Hoe groter de variatie in leefgebied, hoe meer soorten zich er thuis voelen. Onder invloed van klimaatverandering, veranderingen in stroming en temperatuur - en de aanleg van kunstmatige structuren zoals windparken en rifherstelprojecten - veranderen populaties van vissoorten zichtbaar.
De afgelopen jaren rukken zuidelijke soorten op – sommige via ballastwater, andere doordat de zee opwarmt of nieuw hard substraat beschikbaar komt. Zo duiken soorten op als de ringnekslijmvis (Parablennius pilicornis), kameleongrondel (Tridentiger trigonocephalus) en zwarte zeebrasem (Spondyliosoma cantharus). Tegelijkertijd verdwijnen andere, noordelijke soorten langzaam uit beeld.
De nieuwe veldgids helpt onderzoekers én natuurliefhebbers om deze verschuivingen beter te volgen. Met de beschrijving van 189 soorten kustvissen, waaronder ook soorten die in de komende jaren te verwachten zijn, biedt het boek voor het eerst een volledig Nederlandstalig determinatiewerk voor onze zoute en brakke kustzone. Mick Vos, visonderzoeker bij RAVON en medeauteur, legt uit: “Dankzij deze gids wordt het in kaart brengen van verspreiding en veranderingen in vispopulaties eenvoudiger. Zo kunnen we beter begrijpen hoe de verborgen biodiversiteit van onze kust zich ontwikkelt – en hoe we daar zorgvuldig mee om kunnen gaan.”
Kust vol verrassingen
De Nederlandse kustwateren herbergen meer soorten dan ooit. Sommige verdwijnen, andere duiken juist nieuw op. Mick Vos: “Onlangs werd bijvoorbeeld een nieuwe vissoort voor Nederland ontdekt: de ringnekslijmvis (Parablennius pilicornis). Zulke vondsten onderstrepen hoe belangrijk het is om actuele en toegankelijke determinatiemiddelen te hebben.”
Sanne Ploegaert, de derde auteur van de gids en visonderzoeker bij RAVON, benadrukt het belang van kennis en betrokkenheid: “Elke nieuwe soort vertelt een verhaal. Met deze gids geven we mensen de middelen om die verhalen te volgen én te waarderen. We willen mensen laten ervaren hoe bijzonder de onderwaterwereld van Nederland is. Als je eenmaal ziet wat er allemaal leeft vlak onder de kustlijn, kijk je met heel andere ogen naar onze zee.”
Of je nu onderzoeker, duiker, sportvisser of natuurliefhebber bent – de Veldgids Kustvissen biedt een helder en compleet overzicht van de vispopulatie langs de Nederlandse kust.
Meer informatie
• Veldgids Kustvissen: 189 soorten kustvissen en 70 families | Auteur(s): Mark Groen, Mick Vos en Sanne Ploegaert, KNNV Uitgeverij
o De belangrijkste kenmerken per soort
o Handige determineersleutels
o Met foto’s van dieren in hun natuurlijke kleuren en habitat en gedetailleerde illustraties
o De nieuwste wetenschappelijke informatie
o Actueel, compleet en praktisch
o Een onmisbaar naslagwerk voor iedereen die als professional of als liefhebber geïnteresseerd is in de vissen van onze kust.
o Met illustraties van Paul Veenvliet en foto's van Jelger Herder.
Bestellen
De gids wordt verwacht rond 9 december 2025 . U kunt nu al vooruitbestellen via een pre-order. U heeft dan al betaald. Zodra het boek is verschenen wordt het naar u toegestuurd. Ga daarvoor naar de webshop van RAVON: ravon.webshop.nl/veldgids-kustvissen
Over de auteurs
Mark Groen kijkt al zijn hele leven gebiologeerd naar vissen. Als onderzoeker bij RAVON is zowel het vissen in een boerensloot, het houden van te veel aquaria als het bekijken van zeegrondels onder een binoculair een feest.
Mick Vos is veel bezig met het enthousiasmeren van mensen voor de fascinerende natuur. Vanaf jongs af aan heeft hij een brede interesse in alles wat leeft, in het bijzonder voor het verborgen onderwaterleven.
Sanne Ploegaert voelt zich op de overgang van zoet naar zout helemaal thuis. Als themaleider ‘Delta’ van het vissenteam werkt hij samen met zijn RAVON-collega’s aan het verbeteren van leefgebieden en migratiemogelijkheden voor vissen in de Zuidwestelijke Delta.