Het is een diertje dat veel mensen wel kennen, maar je komt ze niet zo snel tegen: de hazelworm. Omdat we in delen van Noord-Brabant nog onvoldoende weten waar hij precies leeft, zijn RAVON en adviesbureau Ecologica een onderzoek gestart voor de provincie Noord-Brabant. Want hoe beter we weten waar hij nog voorkomt, hoe beter we hem kunnen beschermen. Heb jij in Noordoost-Brabant wel eens een hazelworm gezien? Laat het ons weten!

De hazelworm is eigenlijk een hagedis
Lang niet iedereen weet het, maar de hazelworm is een hagedis zonder pootjes. Hij lijkt daardoor op een slang. Ze zijn egaal bruin van kleur. Soms loopt er een dunne, donkere streep over de rug of zijn de flanken heel donker gekleurd. Ze hebben geen vlekkentekening en bewegen zich veel stijver dan slangen. Hazelwormen zijn niet gevaarlijk: ze bijten niet en zijn al helemaal niet giftig.

Waar vind je ze?
Hazelwormen leven nogal verborgen. Ze zitten vaak onder gras, hout, stenen of in holletjes in de grond. Vanaf oktober tot maart zijn ze onder de grond in winterslaap. Vanaf april kun je ze vinden in bossen, bosranden, houtwallen en bermen, op heideterreinen, in grote tuinen en op erven. Rommelige hoekjes, met bijvoorbeeld wat ruigere begroeiing, veel dood hout, stenen, plaatmateriaal of stukken zeil, zijn schuilplekken. Hazelwormen zijn overdag actief. Ze eten vooral slakken en wormen.

Weinig hazelwormen in Noord-Brabant
De hazelworm komt in Nederland vooral voor in Utrecht, Gelderland en Limburg. Uit Noord-Brabant komen veel minder waarnemingen. De meeste vondsten komen uit het Groene Woud tussen Tilburg, Eindhoven en Den Bosch.  

Zoek je mee?
Je kunt ons helpen om dit bijzondere Brabantse reptiel beter op de kaart te zetten. We weten inmiddels – mede dankzij uw reacties naar aanleiding van eerdere oproepen – dat de hazelworm meer voorkomt dan bekend was en dat veel mensen hem weleens gezien hebben tijdens een wandeling, fietstocht, in de tuin of op het erf. We vragen daarom waarnemingen door te geven via hazelworm@ravon.nl.

Dit jaar staat het gebied tussen Oss, Uden, Langenboom en Herpen centraal. Heb je in die omgeving ooit een hazelworm gezien; laat het ons alsjeblieft weten. Waarnemingen elders uit Brabant zijn zeker ook welkom. Ook heel oude waarnemingen zijn voor ons interessant! Als je een foto hebt, ontvangen we die graag, ook al is de kwaliteit minimaal.

Concrete doelen
In dit project staat het actualiseren van het verspreidingsbeeld voorop. Daarnaast worden beheermaatregelen voorgesteld om het leefgebied te verbeteren. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden om van elkaar geïsoleerde populaties weer te verbinden.

De voorgestelde maatregelen worden vanuit een breder oogpunt dan de hazelworm bekeken. Zo dragen ze ook bij aan het behoud van andere prioritaire soorten, zoals solitaire bijen, kevers, vlinders en mieren. We delen onze bevindingen met beheerders van terreinen met hazelwormen.

Download en deel de flyer
Deze flyer (pdf) is verspreid onder veel bewoners in de streek en levert al veel reacties op.
 

Tekst: Jeroen van Delft, Stef Houben & Richard Struijk, RAVON & Ecologica
Foto’s: Jelger Herder (leadfoto: een hazelworm op een hoop maaisel) en Annemarie van Diepenbeek (foto in de tekst: de hazelworm is een bruine hagedis zonder pootjes),

Dit onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant.