Voor het verspreidingsonderzoek reptielen en amfibieën dienen historische vindplaatsen van de doelsoorten geupdated te worden. Het gaat dus over locaties waarvan bekend is dat de soort er in het verleden gezeten heeft. Via de kaartmodule kan bekeken worden welke 10x10 km-hokken nog onderzocht dienen te worden. Binnen deze 10x10 km-hokken staat reeds met km-hokken aangegeven waar de historische vindplaatsen lagen. Dit zijn de meest kansrijke plekken om te gaan zoeken. Wanneer je een hok claimt stuurt RAVON de historische gegevens in nog meer detail toe (exacte vindplaatsen). Het staat echter vrij om zelf binnen andere kansrijke gebieden in hetzelfde 10x10 km-hok te gaan zoeken.
De veldbezoeken dienen bij voorkeur plaats te vinden in de geschikte periode voor de betreffende soort en bij geschikte weersomstandigheden. Informatie over de beste periodes, weersomstandigheden en zoektips zijn te vinden in het boekje "het waarnemen van amfibieën en reptielen" (Download de PDF, rechts op deze pagina).
Mocht je vragen hebben, neem dan contact op met Rolf van Leeningen r.vanleeningen@ravon.nl.
Aantal benodigde bezoeken
Voor het afronden van een 10x10 km-hok of volstaat één waarneming van de doelsoort. We zijn echter ook geïnteresseerd in nulwaarnemingen van de doelsoorten (vet gedrukt hieronder) om zo te weten te komen of een soort verdwenen is op een locatie. Nulwaarnemingen verzamelen we op km-hokniveau. Soms ligt er in een 10x10 km-hok maar 1 historische vindplaats. Als deze dan als nulwaarneming is afgerond is daarmee ook het 10x10 km-hok afgerond. Op basis van de trefkans voor de verschillende soorten is per doelsoort een minimaal aantal bezoeken vastgesteld om met 95% zekerheid te kunnen zeggen dat de soort gezien zou worden als deze aanwezig is. In de tabel hieronder kun je per soort zien hoeveel bezoeken er nodig zijn. Prioritaire doelsoorten staan vet gedrukt, voor deze soorten zijn nulwaarnemingen van groot belang. Voor de overige soorten dient de tabel vooral als indicatie voor de inspanning.
| Reptielen |
aantal bezoeken nodig |
| hazelworm |
4 |
| zandhagedis |
2 |
| gladde slang |
6 |
| ringslang |
3 |
| adder |
3 |
Heb je een doelsoort na het benodigde aantal bezoeken niet aangetroffen dan kun je deze doorgeven als nulwaarneming. Stuur een e-mail naar r.vanleeningen@ravon.nl om dit door te geven.
Inventarisatiemethodes
Reptielen kunnen al vroeg in het voorjaar aangetroffen worden. Bij gunstige weersomstandigheden kunnen al in februari de eerste reptielen (adder en levendbarende hagedis) waargenomen worden. Bij onderzoek naar het voorkomen van reptielen is enige biotoop- en soortkennis vereist. De meeste reptielensoorten houden zich met name in overgangssituaties tussen verschillende biotopen (bv overgang van pijpenstrootje naar heide en ook van nat naar droog).
Reptielen kunnen het best geïnventariseerd worden door rustig plekken met een variërende vegetatie of wisselende hoogtegradiënt af te lopen. Ook kan met op basis van geluid reptielen opsporen. Vooral hagedissen maken een ritselend geluid wanneer ze door de vegetatie vluchten. Voor enkele soorten kan ook gebruik gemaakt worden van hulpmaterialen. Soorten als de hazelworm, maar ook de gladde slang zoeken gedurende de dag vaak een beschut plekje op. Indien er in het gebied weinig plekken zijn waar de dieren kunnen schuilen, kan het uitleggen van plaatjes of enigszins bolle dakpannen een zeer positief resultaat hebben op een inventarisatieonderzoek. In de handleiding Monitoren van reptielen in Nederland staat keurig per soort beschreven welke methodes werken en in welke tijd van het jaar je de beste kans maakt de soort te vinden. Bij monitoren wordt een gebied meerdere keren per jaar gevolgd, voor het verspreidingsonderzoek waar gekeken wordt naar de aan of afwezigheid van een soort zijn de zelfde methoden bruikbaar. (klik hier om de handleiding als PDF te downloaden).
In de veldgids "het waarnemen van amfibieën en reptielen" staan nog meer zoektips (klik hier voor meer info).