Paddentrek

Er worden veel amfibieën doodgereden, wat kan ik hieraan doen?

Er is een hele website over dit probleem met alles over werkgroepen, oplossingen etc. Voor en door paddenoverzetters: www.padden.nu

In het vroege voorjaar ontwaken amfibieën uit hun winterrust. Ze gaan op zoek naar een plek om zich voort te planten. In een dicht bebouwd land als Nederland is het onvermijdelijk dat ze op hun trektocht soms drukke wegen moeten oversteken.

Er vallen zo ieder jaar veel verkeersslachtoffers te betreuren. Door het hele land zetten actiegroepen zich in op locaties, waar het om grote aantallen slachtoffers gaat. Door overzetacties kunnen zo tienduizenden padden van een wisse dood gered worden. Hieronder volgt een opsomming van de mogelijkheden, die er zijn om overstekende amfibieën een handje te helpen.

• Het plaatsen van schermen (met ingegraven emmers).
  De meeste actiegroepen passen deze methode toe, meestal met groot succes.
• Het afsluiten van wegen.
  De mogelijkheden hiervoor zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie en de medewerking van de wegbeheerder of gemeente. 
• Het aanleggen van een tunnelsysteem.
  Het is een dure, maar ook duurzame oplossing. In sommige gevallen verlenen overheden subsidies voor de aanleg van tunnels.
• Het oprapen en overzetten van overstekende amfibieën.
• Het aanleggen van een nieuw voortplantingswater.
  Door een poel aan te leggen vlak bij de overwinteringsbiotoop, is de trektocht over een weg niet langer noodzakelijk.
• Het plaatsen van waarschuwingsborden.
  Deze maatregel wordt meestal in combinatie met andere maatregelen toegepast.

Handleiding voor amfibieën-overzetactie

Carrie van Amstel & Roxanne van der Beek hebben HBO Diermanagement gestudeerd aan het Van Hall Instituut te Leeuwarden. In 2000 deden ze een onderzoek naar de effectiviteit van overzetacties. Dit was een afstudeeropdracht in samenwerking met de Stichting RAVON.

Klik hier om de Handleiding te downloaden als pdf-bestand (999 kB).

Samenvatting van het onderzoek:
De laatste jaren is de verkeersinfrastructuur en de verkeersintensiteit  toegenomen. Mede als gevolg daarvan zijn er overal in Nederland amfibieënwerkgroepen opgezet. Ze beschermen amfibieën tegen het autoverkeer. Het onderzoek bespreekt overzetacties van amfibieënwerkgroepen in Nederland.

Het doel van het onderzoek was inzicht  geven in zowel de doeltreffendheid van overzetmaatregelen als de te ervaren knelpunten van amfibieënwerkgroepen. Ook werden de mogelijke functies van amfibieënwerkgroepen in kaart gebracht. Als dataverzamelingsmethoden zijn literatuuronderzoek, een schriftelijke enquête en een interview gekozen.

Werkgroepen in Nederland passen zes overzetmaatregelen op verschillende manieren toe:

• Het oprapen van trekkende amfibieën
• Het plaatsen van waarschuwingsborden
• Het afsluiten van wegen
• Het plaatsen van schermen (met emmers)
• Het aanleggen van een tunnelsysteem
• Het aanleggen van een nieuw voortplantingswater

Uit de schriftelijke enquête is naar voren gekomen dat "het plaatsen van schermen" (met emmers) de meest toegepaste maatregel onder de respondenten vormt. Amfibieënwerkgroepen komen met knelpunten in aanraking, die financieel, sociaal en beleidsmatig van aard zijn. Verder blijkt dat amfibieënwerkgroepen naast overzetacties ook andere functies kunnen vervullen zoals educatie en lobbyen bij de overheid.

Het onderzoek bediscussieert aan de hand van de beschikbare literatuur en de resultaten van de schriftelijke enquête de mogelijke factoren, die de doeltreffendheid van overzet-maatregelen zouden kunnen beïnvloeden. Verder worden o.a. aspecten als de tijdsfactor van het onderzoek en het opzetten van een schriftelijke enquête besproken, die een beperkende invloed op de behaalde resultaten gehad hebben.

Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat de doeltreffendheid van overzet-maatregelen van meerdere factoren afhangt, waaronder het vermogen van de werkgroep, het overzettraject en de wijze waarop de maatregel toegepast wordt. Het is aan te bevelen elke maatregel met waarschuwingsborden te combineren om zodoende de veiligheid van de werkgroepen tegen het verkeer te waarborgen en de  doeltreffendheid van overzetacties te vergroten.

Ook moeten overzetmaatregelen, voornamelijk een tunnelsysteem, aan de biologie en het gedrag van amfibieën aangepast te worden. Bij het afsluiten van wegen is het van belang dat een alternatieve route duidelijk aangeboden wordt. De maatregel "het oprapen van amfibieën" kan door een gestructureerde aanpak tot een beter resultaat gebracht worden. De maatregel "het plaatsen van schermen" (met emmers) vereist de juiste lengte en hoogte van het scherm en het regelmatige legen van de emmers. 

Zie ook nog het rapport "Veilig naar de overkant" (in Pdf) over waarop gelet moet worden bij het aanlegggen van paddentunnels.