De alver is een slanke zilverkleurige karperachtige die voorkomt in de grotere langzaam stromende beken,  rivieren, kanalen en meren.

Herkenning

De alver (Alburnus alburnus) behoort tot de familie van de karpers (Cyprinidae). Ze hebben een zijdelings afgeplat lichaam met opvallend zilver gekleurde schubben en spitse kop met een relatief kleine sterk bovenstandige bek. De soort kan 20 centimeter groot worden maar blijft meestal kleiner (circa 15 centimeter). Alvers kunnen verward worden met (jonge) roofblei, vetje en spiering. Roofblei heeft een grotere bek die tot onder het oog doorloopt, vetjes hebben een onvoledige zijlijn en spiering heeft een vetvin. 

Ecologie

Voortplanting

Alvers zijn na twee of drie jaar geslachtsrijp en planten zich voort in de periode mei tot en met juli op plaatsen met een zandige of stenige bodem met bij voorkeur enige stroming.  De eitjes worden afgezet op waterplanten, boomwortels of stenen. De larven en juvenielen groeien op in de beschutting van de oeverzone. 

Levenswijze

De alver is een gedeeltelijk stromingsminnende soort. Ze hebben een voorkeur voor grotere, langzaam stromende wateren zoals rivieren, grote beken, maar komen ook voor in meren, plassen en kanalen. Alvers leven vaak in grote scholen en jagen in de bovenste waterlaag op zoöplankton en insecten.

Verspreiding

Het verspreidingsgebied van alver beslaat bijna heel Europa tot aan de Oeral. Alleen in de meest noordelijke en zuidelijke delen van Europa komt alver niet voor (Italië, de Balkan, het grootste deel van Spanje en Griekenland). In Nederland komt de soort verspreid over het land voor met name in en rond de grote rivieren, het IJsselmeer en de randmeren. 

Bedreiging en bescherming

Alver kwam vroeger met name in de grote rivieren veel voor. maar de stand nam door watervervuiling flink af in de jaren 70 waarna deze zich weeer enigzins herstelde in de jaren 80 maar de soort bleef minder algemeen dan vroeger.  Alvers zijn gevoelig voor watervervuiling, de aanleg van stuwen en barrieres en de normalisatie van beken en rivieren waarbij migratiebarrières ontstaan en paaiplaatsen verdwijnen.  Alver is zonder minimummaat of gesloten tijd opgenomen in de Visserijwet. De alver staat als 'kwetsbaar' op de Rode lijst (Staatscourant, 2015 nr. 36471).

Monitoring en trends

Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.