Herkenning

Volwassen Amerikaanse stierkikkers bereiken een kop-romplengte van 15 tot 20 cm. Een enkele keer worden ze tot ongeveer 25 cm lang. De dieren zijn olijfgroen tot geelbruin, vaak met een vlekkenpatroon op de rug. Juvenielen hebben vaak een groene kop en rug. Mannetjes hebben opvallend grote trommelvliezen, die ongeveer tweemaal zo groot zijn als de ogen. In tegenstelling tot de groene kikkers hebben ze geen ruglijsten over de rugzijde en nooit een groene rugstreep. Kikkervissen lijken op larven van groene kikker maar hebben zwarte, zeer kleine, even grote stipjes (als speldenprikken) en kunnen uitgroeien tot 15 cm.

Verwisseling is vooral mogelijk met de inheemse groene kikkers. RAVON heeft een herkenningskaart gemaakt om de Amerikaanse stierkikker goed te kunnen determineren. Ook de geluiden van deze soort zijn duidelijk herkenbaar. Voor de verschillende geluiden verwijzen we naar deze website. Hierop zijn onder meer de roep van mannetjes en het zeer karakteristieke vluchtroepje ("iep") te beluisteren, dat vaak langs wateren met deze soort te horen is. Inheemse groene kikkers kunnen een vergelijkbare alarmkreet slaken maar doen dat uiterst zelden.

Roep:

Ecologie

Voortplanting

In de laatste decennia is succesvolle voortplanting van Amerikaanse stierkikkers vastgesteld in tuinvijvers in Limburg. Het legsel ziet eruit als een 'pannenkoek' van één eilaag dik en meer dan twee meter doorsnede en is dus heel anders gevormd dan het kikkerdril van inheemse kikkersoorten. Vrouwtjes leggen één legsel per jaar, dat uit 10.000 – 25.000 eieren bestaan. Wanneer het net gelegd is, drijft het legsel op het wateroppervlak, maar binnen een dag zinkt het naar de bodem, of blijft op waterplanten liggen. Soms valt het legsel uit elkaar onder invloed van stroming of de wind. Ondanks de grote afmetingen zijn legsels lastig te vinden. Mannetjes roepen de hele zomer door met een piek in juni en juli. Roep klinkt als het loeien van een koe

Levenswijze

Deze uit Noord-Amerika afkomstige soort is in de vorige eeuw door tuincentra ingevoerd als vijverdier en heeft zich hier en daar (o.a. in België en Italië) in het wild kunnen handhaven. Waar hij voorkomt, vormt hij namelijk als predator en voedselconcurrent een bedreiging voor met name de inheemse amfibieën. Voedsel: vooral insecten en andere ongewervelden. Ze grijpen ook grotere prooien, zoals vogels, kleine zoogdieren en kikkers. Amerikaanse stierkikkers overwinteren meestal onder water tussen oktober en april. Deze kikkers zijn zeer schuw en daardoor moeilijk te benaderen of te vangen. Larven komen na één tot twee weken uit en metamorfoseren pas na één of twee winters. Daarna duurt het nog twee tot vier jaar tot ze geslachtsrijp zijn.

Verspreiding

De Amerikaanse stierkikker komt van nature voor in vrijwel de hele oostelijke helft van de VS, Zuidoost-Canada en Noordoost-Mexico. De kikkersoort is in Europa ingevoerd voor consumptie of als vijver- en huisdier. Sinds de jaren negentig is de import in de EU verboden, omdat het te veel risico's met zich meebrengt. Ontsnapte exemplaren blijken zich verspreid over de wereld te kunnen handhaven.

In september 2010 werd, voor het eerst in twintig jaar, weer voortplanting van stierkikkers in Nederland waargenomen in het Limburgse Baarlo. Voortplanting vond in twee particuliere vijvers plaats en verspreid door het dorp zijn kleinere aantallen dieren gevonden. In Vlaanderen zijn diverse populaties aanwezig waarvan een drietal de Nederlandse grens tot op minder dan twee kilometer afstand genaderd zijn. Kenmerkend voor de soort is dat ze juist bij grotere onnatuurlijke (vis)vijvers voorkomen die diep en eutroof zijn, in Baarlo zijn het vooral ook tuinvijvers van particulieren Voor zover bekend zijn er geen populaties Amerikaanse stierkikkers meer aanwezig in ons land, de laatste zekere waarneming dateert uit 2014. 

Bedreiging en bescherming

De Amerikaanse stierkikker wordt door de IUCN als een van de ergste invasieve exoten wereldwijd gezien. Per 3 augustus 2016 geldt een Europees verbod (EU-exotenverordening 1143/2014) op bezit, handel, kweek, transport en import van een aantal schadelijke exotische planten en dieren waaronder de stierkikker. Wanneer de soort zich in Nederland permanent vestigt, kan dit een serieuze bedreiging vormen voor de inheemse soorten. Naast een directe bedreiging door predatie, is de stierkikker een sterke voedselconcurrent. Ook kan hij ziekten bij zich dragen, waarvan hij zelf geen last heeft, maar die voor veel inheemse amfibieënsoorten een grote bedreiging vormen. Om deze redenen is de soort in Baarlo succesvol bestreden en is men ook in Vlaanderen druk doende de soort in te perken of geheel te verwijderen. Meer informatie over de risico’s die de Amerikaanse stierkikker met zich meebrengt is te vinden in deze risicoanalyse. De soort is in Nederland een exoot en niet beschermd.

Onderzoek in Noord-Brabant en Baarlo

Om in de gaten te houden of de stierkikker vanuit Vlaanderen Noord-Brabant binnen komt, heeft RAVON binnen het Nederlands-Vlaams exotenproject INVEXO een waarschuwingssysteem opgezet. Vrijwilligers, terreinbeheerders en muskusrattenbestrijders zijn opgeleid om de soort te kunnen vinden en herkennen en houden drie risicogebieden extra in de gaten. Dit "Early Warning System" is na afloop van INVEXO voortgezet met financiering vanuit het Team Invasieve Exoten. Ook het Limburgse Baarlo is inmiddels hierin opgenomen. Het project “INVEXO” werd mede gefinancierd door het Europees programma Interreg IV A voor de grensregio Vlaanderen-Nederland. Het is een samenwerking tussen 24 partners in Vlaanderen en Nederland.

Waarschuwingssysteem: doe mee!

De aandacht in Noord-Brabant ligt bij drie gebieden, die grenzen aan de Vlaamse stierkikkerpopulaties: gebieden ten zuiden van Breda, ten zuidwesten van Reusel en ten zuidoosten van Bergeijk. Daarnaast houden we Baarlo en omgeving in de gaten. Met de verzamelde informatie is het mogelijk tijdig en in een vroeg stadium maatregelen te nemen, indien dat nodig is. Als je een steentje bij wilt dragen aan het tijdig signaleren van de Amerikaanse stierkikker dan kan dat door je hiervoor aan te melden bij Jeroen van Delft.

Leegpompen van een tuinvijver met Amerikaanse stierkikkers (2011, Baarlo). De vijver is vervolgens nieuw aangelegd en van een hekwerk rondom voorzien.