De brakwatergrondel is een kleine bodemvis die leeft in zee en brak water.

Herkenning

De brakwatergrondel (Pomatoschistus microps) behoort tot de familie van de grondels (Gobiidae). Het is een kleine bodemvis met een gedrongen grijs tot zandkleurig lichaam met donkere vlekken op de flanken. De ogen staan hoog op de kop en de bek is bovenstandig. De buikvinnen zijn aaneengegroeid en vormen een zuignap, aan de basis van de borstvinnen bevindt zich een donker gepigmenteerde driehoekige vlek. Het mannetje krijgt in de paaitijd een blauwe tot zwarte vlek in de voorste rugvin. De soort kan tot 7 cm lang worden. Onderscheid met de Kaukasische dwerggrondel is te maken doordat deze een veel stompere kop met korte neus heeft zonder schubben bovenop de en rug tot aan de eerste rugvin. Juveniele Ponische stroomgrondels hebben een spitsere kop en zijn minder donker gepigmenteerd. 

Ecologie

Voortplanting

De paaitijd loopt van april tot augustus waarbinnen meerdere keren wordt gepaaid in zout water. Het mannetje zoekt een nestholte onder stenen, schelpbanken of waterplanten waarin het vrouwtje eitjes afzet. Het mannetje bewaakt het nest tot de eitjes uitkomen. De larven leven vrij in de waterkolom en laten zich met de getijden meevoeren. 

Levenswijze

De brakwatergrondel is een generalistische soort.   De soort is zeer tolerant voor schommelingen in temperatuur en zoutgehaltes. Ze leven op zand en slibbodems in zee, in ondiepe getijdenpoelen, estuaria en brakke met de zee verbonden wateren. Brakwatergrondels verschuilen zich ingegraven in de bodem waarbij enkel de ogen uitsteken en voeden zich met macrofauna. Waar ze zomers in zeer ondiep water kunnen voorkomen laten ze zich in de winter afzakken naar dieper water. 

Verspreiding

Brakwatergrondel komt voor in een groot deel van de kustgebieden van Europa. In Nederland komt de soort voor langs de kust, in estuaria en in de zeearmen van Zeeland en daarmee in verbinding staande wateren. Ook in de Nieuwe Waterweg, het Haringvliet en het IJsselmeer komt de brakwatergrondel voor. 

Bedreiging en bescherming

Het landinwaarts voorkomen van brakwatergrondel is sterk afhankelijk van natuurlijke zoet-zoutovergangen. De soort was vroeger waarschijnlijk algemeen in de Zuiderzee,het Lauwersmeer en de Estuaria van de Rijn, Maas en Schelde. Door de aanleg van de afsluitdijk en deltawerken is veel leefgebied verloren gegaan. Herstel van natuurlijke zoet-zout overgangen en maatregelen zoals het aangepaste spuibeheer van de Haringsvlietsluizen kunnen leiden tot een verdere verspreiding van de soort.