De dikkopelrits is een kleine exotische vis die in Nederland in enkele stadsvijvers en duinwateren is aangetroffen.

Herkenning

De dikkopelrits (Pimephales promelas) behoort tot de familie van de karperachtigen (Cyprinidae). De soort heeft een  gedrongen lichaam met een stompe afgeronde kop en een kleine eindstandige bek. De rug- en staartvin zijn afgerond. Het lichaam is olijf- of grijskleurig en er loopt een donkere horizontale band over de flanken die het best zichtbaar is richting de staart. Tijdens de paaitijd heeft het mannetje sponsachtige knobbels op de kop. Dikkopelrits wordt tot ongeveer 5cm groot. Onderscheid met de inheemse elrits is te maken op basis van de positie van de rugvinnen en buikvinnen, deze beginnen bij dikkopelrits op vrijwel gelijke hoogte terwijl bij gewone elrits de rugvin duidelijk achter de buikvinnen begint. De enigzins gelijkende blauwband heeft een bovenstandige bek. 

Ecologie

Voortplanting

De paai vindt plaats in de periode mei-augustus waarbinnen meerdere legsels worden geproduceerd. Mannetjes verdedigen een territorium en maken een nestholte onder stenen, hout of andere structuren. Het mannetje perpareert de nestholte met schimmelwerend slijm door er langs te wrijven met zijn sponsachtige knobbels. Het mannetje bewaakt en verzorgt het legsel tot de eitjes uitkomen.

Levenswijze en habitat

Dikkopelrits is een generalist met een voorkeur voor stilstaande snel opwarmende ondiepe wateren. Het voedsel bestaat uit kleine dierlijke organismen zoals watervlooien en plantaardig materiaal.

Herkomst en verspreiding

Dikkopelrits komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika, maar is via de aquariumhandel geïntroduceerd in een aantal landen in West Europa. In 2008 werd de soort voor het eerst waargenomen in Nederland, in een vijver in Gelderland zijn voortplantende dieren aangetroffen.

Bedreiging en bescherming

Op de foto de (succesvolle) bestrijding van dikkopelrits te Neede (Fotobureau Kerkmeijer).