Search

Over RAVON Actueel English Steun ons Webshop

vrijdag 29 maart 2024

Soorten

Elrits

Phoxinus phoxinus

Elrits Phoxinus phoxinus Jelger Herder

Elrits is een soort met een voorkeur voor schoon snelstromend water.


Herkenning

Elrits (Phoxinus phoxinus) komt uit de familie van de karpers (Cypriniden). Het is een kleine langgerekte vis met een stompe kop en eindstandige bek. De rug is vaak donkerolijfgroen van kleur met onregelmatige vlekken op de flanken. De mannetjes krijgen tijdens de paaitijd een rode onderkant, een groene waas op de rug en pikzwarte vlekken op de flank. Elrits kan tot 12 centimeter lang worden. Bij de exotische dikkopelrits beginnen rug- en buikvin op vrijwel gelijke hoogte. Bij de inheemse elrits begint de rugvin duidelijk achter de buikvinnen. Jonge zalmachtigen hebben een vetvin. 

Elrits Phoxinus phoxinus Jelger Herder


 

Ecologie

 

Voortplanting

Elrits plant zich voort in de periode april tot juli waarbij meerdere keren gepaaid wordt op zuurstofrijke plaatsen boven een grindbodem. Het mannetje bewaakt een territorium waar hij het vrouwtje ontvangt om te paaien. Het vrouwtje legt de eitjes diep tussen het grind. Na het uitkomen houden de larven zich in scholen op in de oeverzone. 

Levenswijze

Elrits is een geheel stromingsminnende soort. De soort komt voor in matig tot snelstromende zuurstofrijke beken en rivieren. Ze leven in scholen, vaak vrij dicht onder het wateroppervlak. Ze voeden zich met zoöplankton en macrofauna, ook de eitjes en larven van andere vissoorten worden gegeten. In de winter scholen elritsen samen op plaatsen met een lage stroomsnelheid en verschuilen zich daarbij tussen stenen. 

Elrits Phoxinus phoxinus

 

Verspreiding

Recent heeft genetisch onderzoek aangetoond dat er een groot aantal elritssoorten voorkomen in Europa. De voor Nederland inheemse (Phoxinus phoxinus) komt van nature voor in Nederland, België, Luxemburg , het westen van Duitsland en het noorden van Frankrijk.. In Nederland komt de elrits voor in de Geul, genetische onderzoek heeft uitgewezen dat hier naast de inheemse elrits (Phoxinus phoxinus) ook een uitheemse elritssoort (Phoxinus csikii) uit centraal Europa is aangetroffen (1 van de 8 geanalyseerde exemplaren). Bij de populatie in de Roer en Rode Beek werden enkel inheemse elritsen (Phoxinus phoxinus) aangetroffen (9 geanalyseerde exemplaren). Op oostflank van de Veluwe in de Verloren Beek en Klaarbeek bleken de geanalyseerde elritsen te behoren tot (Phoxinus cf morella): een genetische lijn die het dichtsbij Phoxinus morella ligt, een soort uit waarvan de dichtsbijzijnde vindplaats in het stroomgebied van de Ems bij Osnabruck (Duitsland) ligt. De populatie op de Veluwe is waarschijnlijk het gevolg van dieren die in het verleden ontsnapt zijn uit een nabijgelegen forellenkwekerij maar een noordelijke relictpopulatie is niet uit te sluiten.

Elrits Phoxinus phoxinus Verspreidingskaart NDFF

 


 

Bedreiging en bescherming

In ons land is de elrits een zeer zeldzame soort. Door watervervuiling en het normaliseren van beken is de soort in het verleden achteruit gegaan in Nederland. Elrits is daarnaast gevoelig voor droogval van beken, zo viel in 2018 een groot deel van de Verloren Beek en Klaarbeek droog waarbij elritsen naar beneden strooms gelegen delen zijn verplaatst. Door waterkwaliteitsverbeteringen, beekherstel en het opheffen van migratiebarrières neemt de soort de laatste decennia weer toe. Elrits is in Nederland beschermd onder de Wet natuurbescherming. Elrits heeft de status van 'gevoelig' op de Rode Lijst (Staatscourant 2015 nr. 36471).


 
 

Monitoring en trends

Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.

Elrits trend CBS

Zie ook

Herkenning zoetwatervissen

 

Volgend artikel Europese meerval
Printen
10447

Steun de reptielen, amfibieën en vissen van Nederland RAVON is al 35 jaar dè natuurorganisatie die de reptielen, amfibieën en vissen van ons land beschermt en ze een stem geeft.

Deze dieren zijn kwetsbaar en moeten we helpen. Ze verdienen net zoveel aandacht als de panda, de tijger of de bij, vinden wij. Je kunt onze soorten vandaag al steunen met een donatie.

>> Doneer

Over RAVON

RAVON is een onafhankelijke kennisorganisatie die samen met vrijwilligers de inheemse reptielen, amfibieën en vissen beschermt. RAVON, FLORON en Paddenstoelenonderzoek Nederland zijn onderdeel van Stichting Natuur Onderzoek Nederland.

Privacy statement

Geregistreerd bij

Logo ANBI

Telprojecten

Reptielen tellen
Amfibieën tellen
Vissen tellen

Partners

Doe mee

Word vrijwilliger
Word donateur
Doe een gift
Werkgroepen

Webshop

Contact

Telefoon: 024-7410600
Email: kantoor@ravon.nl
Contactpagina


Adres Natuurplaza
(gebouw Mercator III)
Toernooiveld 1 6525 ED
Nijmegen
Route

Vacatures

Back To Top