Karper is oorspronkelijk een uitheemse soort voor Nederland die waarschijnlijk al in de 14^e eeuw naar Europa getransporteerd is en mede dankzij uitzettingen vrij algemeen voorkomt.

Herkenning

Karper (Cyprinus carpio) is een langgerekte kaperachtige (Cyprinidae), kweekvarianten hebben doorgaans een hogere rug. Karpers zijn van nature volledig beschubd, maar sommige kweekvarianten hebben slechts enkele (spiegelkarper en rijenkarper) of helemaal geen schubben (lederkarper). De flanken zijn brons tot bruinkleurig maar er zijn ook oranje, gele, witte en zwarte kweekvarianten (o.a. koikarpers). Jonge karpers hebben vaak een donkere vlek op de staartwortel. De soort kan tot circa 120 centimeter lang worden. Het onderscheid met de gelijkende soorten kroeskarper en giebel is te maken doordat deze soorten geen bekdraden hebben, karper heeft er vier: twee korte bekdraden op de bovenlip en twee langere bekdraden in de mondhoek. Jonge zeelten vertonen enige gelijkenis met jonge karper. Zeelt heeft echter kleine nauwelijks zichtbare schubben en een korte rugvin (12-13 vinstralen).

Ecologie

Voortplanting

De voortplanting vindt plaats vanaf juni op ondiepe bij voorkeur vegetatierijke plaatsen. De voortplanting is in ons land lang niet ieder jaar succesvol omdat de watertemperaturen in het voorjaar en de zomer vaak te laag zijn.

Levenswijze

Karpers kunnen in vrijwel alle watertypen voorkomen van de grote rivieren, meren en kanalen tot in bredere sloten en vijvers. Karper woelt met de uitstulpbare bek de bodem om op zoek naar waterdiertjes als het warmer is wordt er soms ook aan het wateroppervlakte naar voedsel gezocht. Deze soort komt in Nederland voor in vrijwel alle verschillende watertypen.

Verspreiding

Oorspronkelijk komt karper uit stroomgebieden rond de Kaspische Zee, Zwarte Zee en het Aralmeer. De soort vormt al eeuwen een belangrijke bron van voedsel. Karpers werden hiervoor in vijvers gehouden, gekweekt en getransporteerd waardoor de soort zich wereldwijd verspreid heeft. Archeologische vondsten wijzen erop dat de soort al vanaf de 14^e eeuw in Nederland voorkomt.

Bedreiging en bescherming

Er zijn verschillende ziekten die plaatselijk kunnen leiden tot hoge karpersterfte. Doordat het een populaire sportvis is worden er regelmatig uitzettingen gedaan om het karperbestand op peil te houden. In gebieden waar kroeskarper voorkomt vormt de aanwezigheid van karper een bedreiging doordat hybridisatie kan plaatsvinden. Karper is opgenomen in de Visserijwet zonder minimummaat.

Monitoring en trends

Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.