Herkenning

De springkikker is een middelgrote, slanke kikker. De snuit is tamelijk spits en de achterpoten zijn bijzonder lang. Door deze lange achterpoten kan hij sprongen van wel 1,5 meter ver en 75 centimeter hoog maken. De rug is doorgaans uniform beige van kleur met nauwelijks donkere vlekken. De buik is geelwit van kleur en meestal volledig ongevlekt, maar soms is een vage marmering nabij de voorpoten aanwezig. Het trommelvlies is groot; ongeveer even groot als het oog en het ligt zeer dicht tegen het oog aan. Volwassen springkikkers wegen maximaal 56 gram en worden tot 8 cm lang.

Springkikkermannetjes roepen vooral in het donker. Dat doen ze meestal onder water, waar ze dan enkele decimeters diep op de bodem zitten. De roep is betrekkelijk zacht. Meest gehoord is een ko-ko-ko-ko geluid dat zacht begint en dan in volume toeneemt. De opeenvolgende roepjes volgen elkaar in het midden van een roepserie vaak sneller op dan aan het begin en eind.

Ecologie

Voortplanting

De voortplantingsperiode van de springkikker begint in februari/maart en eindigt in april. Eiklompen van de springkikker worden, in tegenstelling tot die van bruine kikker en heikikker, verspreid over een water afgezet. Ze worden op een karakteristieke manier bevestigd aan plantenstengels of takken. Hierdoor steekt door elke eiklomp een stengel of takje. Als er geen geschikte stengels aanwezig zijn, worden ze soms ook wel op de bodem van een water gelegd. Per vrouwtje wordt (meestal) slechts één eiklomp gelegd met daarin meestal 300 – 1.000, soms tot 1.500 eitjes.

Vanaf eind juni tot begin augustus vindt de metamorfose plaats en kunnen juvenielen dieren waargenomen worden. De juvenielen zijn dan 1 tot 1,5 cm lang. Vanaf 2 tot 3 jaar zijn ze geslachtsrijp.

Levenswijze

De springkikker is een warmteminnende soort die voorkomt in (halfopen) loofbossen op voedselrijke (leem)bodems. De voortplantingswateren zijn meestal vrij groot, zonnig gelegen en voedselrijk. De larven eten voornamelijk algen. Volwassen springkikkers zijn strikt carnivoor en eten allerlei ongewervelden zoals wormen, slakken, pissebedden etc. Belangrijke predatoren van de springkikkerlarven zijn aquatische ongewervelden, waaronder libellenlarven, waterwantsen, bloedzuigers geelgerande waterroofkevers, maar ook volwassen salamanders en groene kikkers.

Vanaf eind september-oktober tot januari-maart gaan de dieren in winterrust. Overwintering vindt (voornamelijk) op het land plaats, waarschijnlijk vooral in loofbossen. Ze kunnen maximaal 7 tot 10 jaar oud worden.

Verspreiding

De springkikker komt van nature vooral in Midden- en Zuid-Europa voor. Vanaf 2003 komt er nabij het Drentse Vledder een populatie springkikkers voor. De Drentse dieren zijn vanuit twee Duitse gebieden naar Nederland gebracht door een liefhebber van de Europese herpetofauna. De soort blijkt het in Drenthe lokaal goed te doen en in 2012 waren er waarnemingen uit tenminste vier kilometerhokken bekend en de populatie omvatte dat jaar waarschijnlijk minimaal 1300 volwassen dieren.

Bedreiging en bescherming

RAVON heeft voor het Team Invasieve Exoten een risicoanalyse over deze soort gemaakt. De soort is ingeschat als zijnde een “Laag risico”. Het stadium waarin de invasie zich bevindt, wordt aangeduid als “Geïsoleerde populatie”. Gezien de geringe impact die verwacht wordt en de vrij geringe waarschijnlijkheid van verspreiding, kan overwogen worden om niet in te grijpen. Omdat er altijd nog onbekende of onverwachte effecten op kunnen treden, zou met de huidige geringe verspreiding – vanuit het voorzorgsprincipe – juist ook gekozen kunnen worden voor een efficiënte bestrijding. Het verdient in elk geval aanbeveling om de verspreiding van de springkikker te blijven volgen.

Monitoring en trends

CBS berekent geen trends voor deze soort.

Springkikkers zijn alleen in de voortplantingsperiode goed te inventariseren. Tussen half februari en april zijn de dieren met een zaklamp gemakkelijk te vinden. Op het hoogtepunt van de voortplanting, rond half maart, roepen ze ook overdag.