Valentijnsdag is niet alleen voor de mens een dag om de liefde te vieren. Ook de paling (aal) leeft dan op een roze wolk, want rond die datum paaien ze in de Sargassozee. Gisteravond werd de eerste glasaal van 2025 geteld bij Gemaal de Vier Bannen van Duiveland, dit aaltje is waarschijnlijk precies twee jaar onderweg.

De reis van de aal
Hoe zit dat precies? De palingpaai vindt plaats rond Valentijnsdag, in de Sargassozee, bij de Golf van Mexico. Kort na de paai komen de eitjes uit. De larfjes doen er vervolgens vanaf de Sargassozee zo’n twee jaar over om Europa te bereiken.

Vanaf februari zien we in Nederland jonge aaltjes, ‘glasaaltjes’ genoemd, die aankomen bij onze kust. Deze glasaaltjes doen hun best om, net als hun ouders, in zoete en brakke wateren op te groeien. Omdat de paling een bedreigde diersoort is, wordt de intrek van glasaaltjes al jarenlang intensief gemonitord. 

Eerste glasaaltje geteld bij Duiveland

Op donderdag 13 februari werd de eerste glasaal door het vrijwilligersteam Duiveland gevangen tijdens de kruisnetmonitoring bij Gemaal de Vier Bannen van Duiveland; binnen het project Samen voor de Aal Zeeland, een samenwerking tussen Provincie Zeeland, Rijkswaterstaat Zee en Delta, Waterschap Scheldestromen en RAVON.

Onder coördinatie van RAVON worden tussen februari en juni op tientallen locaties langs de gehele Nederlandse kust glasalen, en andere soorten zoals driedoornige stekelbaars, geteld met kruisnetten. Dit gebeurt bij migratiebarrières zoals gemalen en sluizen, om knelpunten in kaart te brengen en waterbeheerders te ondersteunen bij het nemen van maatregelen.

Passagecheck

Bij Gemaal Duiveland heeft RAVON vorig jaar via een Passagecheck onderzocht hoe succesvol de intrek verloopt en verbeteringen voorgesteld. Helaas bleek het intrekpercentage via de aanwezige vispassage slechts ongeveer 6% te zijn. Het goede nieuws is dat de Passagecheck verschillende knelpunten in de vispassage aan het licht heeft gebracht, waarvoor concrete verbeteringen konden worden voorgesteld. Het Waterschap heeft daarmee de nodige kennis in handen om de werking van de vispassage te kunnen optimaliseren. Dankzij deze gegevens kunnen we beter volgen hoe de palingstand zich ontwikkelt en welke invloed onze inspanningen hebben op het herstel van de soort. Lees het rapport hier (PDF). 

Na dit eerste glasaaltje volgen er dit voorjaar waarschijnlijk nog velen. De hoop is dat de aantallen, die al jaren zeer laag zijn en rond 1% liggen van 50 jaar geleden, zich gaan herstellen.

Doe mee!

Wil jij een bijdrage leveren aan het onderzoek naar glasaal? RAVON zoekt vrijwilligers om te helpen bij de monitoring. Ga voor meer informatie of om je aan te melden naar ravon.nl/glasaal.

Tekst: Martijn Schiphouwer, Maurice Kooiman, Jeroen van Riet
Beeld: Jochem de Jonge en RAVON